Ապրիլի 25-ին Երևանում «Ինտեգրացիա և զարգացում» հետազոտության և վերլուծության հասարակական կազմակերպության, «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի, Երևանի պետական համալսարանի ու Եվրասիական փորձագիտական ակումբի նախաձեռնությամբ անցկացվել է կլոր սեղան՝ «Եվրասիական տնտեսական միություն. գործունեության առաջին երեք տարիների արդյունքները և տեսանելի հեռանկարները» թեմայով:
Կլոր սեղանին մասնակցել են Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամներ, դասախոսներ և ուսանողներ Երևանի պետական համալսարանից, ինչպես նաև Ղազախստանի և Բելառուսի դեսպանատների, Հայաստանում 102-րդ ռուսական ռազմակայանի ներկայացուցիչներ:
Քննարկվել են եվրասիական ինտեգրացիոն գործընթացների աշխարհաքաղաքական, գաղափարախոսական, քաղաքակրթական և տնտեսական առանձնահատկությունները:
«Նորավանք» հիմնադրամի տնօրեն, Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամ Գագիկ Հարությունյանն իր զեկույցում անդրադարձել է եվրասիականության հայեցակարգային հիմքերին, միևնույն ժամանակ՝ հատուկ ուշադրություն հրավիրելով Արևմուտքի ֆրագմենտացման միտմանը՝ հատկապես անգլո-սաքսոնական ուղղության և մայրցամաքային Եվրոպայի միջև ջրբաժանի խորացմանը:
«Մինչև վերջերս Արևմուտքը կապված էր ինչ-որ միասնական գաղափարական, քաղաքական և տնտեսական համակարգով, որի հիմքն ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն էին, սակայն, երկու շրջադարձային իրադարձություն՝ Մեծ Բրիտանիայի հեռանալը Եվրամիությունից և ԱՄՆ ընտրություններին Դոնալդ Թրամփի նախագահ դառնալը, նշանակալիորեն փոխեցին այս ընկալումը», — ասել է Հարությունյանը` հավելելով, որ չնայած քաղաքական խնդիրներին, Արևմուտքը շարունակում է մնալ մրցունակ, հատկապես գիտական և տեխնոլոգիական ոլորտներով: Եվ եվրասիական տարածքում պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնել գիտական և տեխնոլոգիական ոլորտի զարգացմանը:
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, ԵՊՀ դոցենտ Գրիգոր Բալասանյանն անդրադարձել է եվրասիական տարածքում ինտեգրացիոն գործընթացների քաղաքակրթական առանձնահատկություններին: Նա ընդգծել է, որ եվրասիական ինտեգրման հայեցակարգը տարբեր կերպ է ընկալվում: «Առաջին դեպքում մենք խոսում ենք վերակառուցման, ամրապնդման և զարգացման, տնտեսական կապերի, տրանսպորտի, էներգետիկայի և այլ ցանցային տարածաշրջանային ծրագրերի համատեղ իրականացման մասին: Իսկ երկրորդը՝ հավաքական անվտանգության ապահովումն է հետխորհրդային տարածքում և հնարավոր ներքին հակամարտությունների կանխարգելումը», — ասել է Բալասանյանը: Ըստ նրա, ինտեգրման ներկայիս միտումը կայանում է նրանում, որ քաղաքակրթությունների տնտեսական ցուցանիշը դառնում է սեփական տարածքում միասնական արժույթ ձևավորելու ունակությունը: «Հետևաբար, Եվրասիական քաղաքակրթության սահմանները պետք է շուտով համընկնեն եվրասիական արժույթի սահմաններին, որը, տվյալ դեպքում, ընդհանուր կլինի ԵԱՏՄ երկրների համար», — ասել է Բալասանյանը:
Տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Թավադյանն անդրադարձել է ԵԱՏՄ զարգացման գործընթացների տնտեսական ասպեկտին, այն հնարավորություններին, որոնք ստացել է Հայաստանը՝ անդամակցելով միությանը: Թավադյանը նշել է, որ ԵԱՏՄ-բ զգալի աճի հնարավորություններ է ստեղծում Հայաստանի տնտեսական ներուժի համար: «Անհրաժեշտ է ճշգրտումներ մտցնել ՀՀ տնտեսական քաղաքականության գերակայությունների մեջ՝ հաշվի առնելով ՀՀ անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին, որպեսզի հնարավոր լինի առավելագույնս օգտվել առկա հնարավորություններից: Կարևոր է հստակ սահմանել և համաձայնեցնել նպատակները, շտկել Հայաստանի տնտեսության զարգացման մոդելը», — ասել է նա՝ հավելելով, որ երկրի մրցունակության աճին նպաստել է ԵԱՏՄ-ի հետ մաքսային տուրքերի չեղարկման և ընթացակարգերի պարզեցման մասին համաձայնագրի ստորագրումը, ռուսական ռուբլու կայունացումը, գազի գնի իջեցումը և դրա հետ կապված գազի գնի իջեցումը ջերմոցային տնտեսությունների, վերատադրող ընկերությունների համար: Որպես առաջնային նպատակ, նա նշել է արտահանման դիվերսիֆիկացիայի ապահովումը:
Պատմական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող Արմեն Մանվելյանն, իր հերթին, անդրադարձել է Հայաստանի հնարավորություններին ԵԱՏՄ-ում՝ էներգետիկ շուկայի տեսանկյունից: «Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցության տնտեսական ազդեցությունը հատկապես նկատելի է երկրի՝ դեպի միության այլ անդամ պետություններ արտահանման աճի առումով: 2016-2017 թվականներին ամենամյա արտահանման աճը ԵԱՏՄ կազմել է մոտավորապես 25%, ինչը վկայում է, որ մենք ճիշտ ուղու վրա ենք, սակայն Հայաստանը պետք է սկսի նաև էլեկտրաէներգիա արտահանել», — ասել է նա: Մանվելյանը նշել է նաև, որ միասնական էլեկտրաէներգիայի շուկա ստեղծելով՝ ԵԱՏՄ-ն նոր հնարավորություններ է ստեղծում էլեկտրաէներգիայի արտահանման, ինչպես նաև նոր ներդրումներ գրավելու համար, և այդ հեռանկարը հանգեցնում է էներգետիկ ոլորտում երկրի մրցունակության աճին: Այս համատեքստում նա ընդգծել է էլեկտրաէներգիայի առևտրի կենտրոնացված պլատֆորմների ստեղծման առանձնահատուկ կարևորությունը:
Կլոր սեղանի մասնակիցներն անդրադարձել են նաև եվրասիական տարածքի երկրների փոխգործակցության այլ առանձնահատկություններին: Կլոր սեղանի մոդերատոր, «Ինտեգրացիա և զարգացում» ՀԿ նախագահ Արամ Սաֆարյանը նշել է, որ միջոցառման համար զեկույցները մշակվել են մեկ ամսվա ընթացքում, մանրակրկիտ հետազոտության արդյունք են և հայ փորձագետների յուրահատուկ ներդրումն են ԵԱՏՄ զարգացման և կայացման գործում:
