ՀՀ ԳԱԱ փիլիսոփայության, սոցիոլոգիայի և իրավունքի ինստիտուտի և Հայկական սոցիոլոգիական ասոցիացիայի անցկացրած բազմամյա սոցիոլոգիական հետազոտությունները միանգամայն հստակ ցույց են տալիս, որ հայ աշխատանքային միգրանտների հիմնական հոսքը (մոտ 80%) մեր հանրապետության անկախության բոլոր 30 տարիների ընթացքում ուղևորվում էր դեպի Ռուսաստան: Ռուսաստանից դրամական փոխանցումների գումարը 2012 թվականին կազմել է Հայաստանի ՀՆԱ-ի 15,5 տոկոսը: Եվ նույնիսկ 2019-2020 թվականներին կորոնավիրուսի պանդեմիայի պատճառով ռուսական տնտեսության անկման պայմաններում մեր միգրանտների դրամական փոխանցումները կազմել են հանրապետության ՀՆԱ-ի 7,7 տոկոսը։ Այս մասին ասվում է Հայկական սոցիոլոգիական ասոցիացիայի նախագահ Գեւորգ Պողոսյանի զեկույցում, որը հրապարակվել է Եվրասիական փորձագիտական ակումբի կողմից կազմակերպված “Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակցի կերպարը ժամանակակից հայկական հասարակությունում” խորհրդաժողովում։
“Ռուսաստանը Հայաստանի ամենախոշոր տնտեսական գործընկերն է և ներդրումների, և արտադրանքի արտահանման-ներմուծման առումով։ Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցությունից հետո մեր երկրների միջեւ առեւտրատնտեսական կապերն ավելի ամրապնդվեցին եւ ընդլայնվեցին”,- նշել է Պողոսյանը։
Նա ընդգծել է, որ հայ-ռուսական հարաբերություններին բնորոշ են ոչ միայն դինամիկ աճող տնտեսական, էներգետիկ, տրանսպորտային և ռազմաստրատեգիական ներուժը, այլ նաև խորը քաղաքակրթական արմատները: “Սոցիոլոգիական բոլոր հետազոտությունների արդյունքներով վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում Հայաստանում հասարակական կարծիքի հարցումները վկայում են Ռուսաստանի հանդեպ մեր քաղաքացիների վստահության ամենաբարձր մակարդակի մասին։
2006 թվականի համազգային հարցման ժամանակ հարցվածների ճնշող մեծամասնությունը, այն է ՝ 95 տոկոսը Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները գնահատել է որպես լավ։ Համեմատության համար նշենք, որ Իրանի հետ լավ է գնահատել 86 տոկոսը, Եվրամիության հետ ՝ 85 տոկոսը, ԱՄՆ — ի հետ ՝ 67 տոկոսը, Վրաստանի հետ ՝ 43 տոկոսը։ Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները 90-97% — ը գնահատել է վատ։ Նույն արդյունքները ստացվել են 2007 եւ 2008 թվականների հետազոտություններում։
Տասը տարի անց ՝ 2018 եւ 2019 թվականներին, կրկին ճնշող մեծամասնությունը ՝ 93 տոկոսը, Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները գնահատել են որպես լավ։ Իրանի, Չինաստանի եւ Վրաստանի հետ հարաբերությունները լավ են գնահատել 93-94 տոկոսը, Եվրամիության հետ ՝ 91 տոկոսը, ԱՄՆ — ի հետ ՝ 88 տոկոսը: Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները վատ է գնահատել հարցվածների 98-99 տոկոսը: Անցյալ տարի (2020թ.) պատկերը մոտավորապես նույնն էր։
Փաստորեն, Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները տասնամյակներ շարունակ հայկական հասարակական գիտակցության մեջ կայուն եւ անփոփոխ գնահատվել են շատ բարձր։ Նման դրական վերաբերմունք է դրսևորվել տարբեր տարիքային խմբերի ներկայացուցիչների, տղամարդկանց և կանանց, հանրապետության քաղաքների և գյուղերի բնակիչների շրջանում։ ԵԱՏՄ — ին Հայաստանի անդամակցությանը հավանություն է տվել հարցվածների 65,6 տոկոսը, իսկ այն հարցին, թե ում հետ է Հայաստանին ավելի կարեւոր հարաբերություններ կառուցել ԵԱՏՄ-ի թե ԵՄ-ի, հարցվածների 51,6 տոկոսը պատասխանել է ԵԱՏՄ-ի եւ միայն 19,5 տոկոսը ՝ ԵՄ-ի հետ: Ընդ որում, հարցվածների 59% — ը հարազատներ է ունեցել արտերկրում, նրանցից 70% — ը կանոնավոր ֆինանսական աջակցություն է ստացել Ռուսաստանից”, — նշել է փորձագետը։
Նրա խոսքով, միակ սոցիալական խումբը, որը մի փոքր տարբերվող պատկերացումներ է ունեցել Ռուսաստանի մասին` մինչև 30 տարեկան երիտասարդներ են, կամ մարդիկ, ովքեր ծնվել են արդեն անկախ Հայաստանում և չեն սովորել խորհրդային դպրոցում: “Նրանց հիմնական կողմնորոշումներն ավելի շուտ ձևավորվել են համացանցի եւ սոցիալական ցանցերի ազդեցության տակ։ Դրանք այսպես կոչված “թվային սերնդի” ներկայացուցիչներ են։ Պետք է ավելացնել, որ “փափուկ ուժի” ադեպտները հատկապես լավ են աշխատել հենց երիտասարդների շրջանում ուղեղի լվացման վրա։ Ռուսաստանն այդ առումով միշտ իրեն բավականին պասիվ է պահել”, — նկատեց Պողոսյանը։
Նրա խոսքով, այսօր իշխանության ղեկին գտնվող քաղաքական վերնախավը, որը եկել է “փողոցային ճնշման միջոցով գունավոր հեղափոխությունների սցենարով ռեժիմի բռնի փոփոխության արդյունքում, բոլորովին ոչ ադեկվատ կերպով է արտացոլում հայ ժողովրդի հասարակական տրամադրություններն ու աշխարհաքաղաքական կողմնորոշումները”:
“Արտաքին ուժերի, տարբեր հիմնադրամների (Սորոսի “Բաց հասարակության” հիմնադրամը) և մասնագիտացված ռազմավարական կենտրոնների ազդեցության տակ իշխանությունները համառորեն փորձում են փոխել Հայաստանի քաղաքական վեկտորը, պոկել նրան ռուսական ազդեցության դաշտից։ Ընդ որում, միանգամայն պարզ է, որ մեր տարածաշրջանում Հայաստանի ռուսական կողմնորոշման փոփոխությունը կնշանակի ոչ այլ ինչ, քան այն Թուրքիայի անմիջական վերահսկողության տակ տեղափոխել։ Նման մի բան տեղի ունեցավ վերջերս հարևան Վրաստանի հետ։ Բոլորին քաջ հայտնի է, որ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում եվրաանթլանտիկական շահերը ներկայացնում է ՆԱՏՕ-ի անդամ, ցեղասպան պետություն Թուրքիան։ Անցյալ տարվա աշնանը տեղի ունեցած խայտառակ և միտումնավոր պարտված պատերազմի լույսի ներքո, որի ընթացքում հայկական զորքերը փորձում էին հետ մղել թուրք-ադրբեջանական զինված ուժերի նենգ ագրեսիան, հայ զինվորներն ու հայ ժողովուրդը ևս մեկ անգամ համոզվեցին, թե ովքեր են մեր իրական ընկերները, իսկ ովքերպատմական թշնամիները: Եվ այստեղ երկու կարծիք լինել չի կարող։ Մեր ժողովուրդը ողբերգական պարզությամբ գիտակցեց Ռուսաստանի և Եվրասիական միության գործընկերների հետ խորը ինտեգրման ճակատագրական ողջ կարևորությունը։ Նման ինտեգրման անխուսափելիությունը թելադրված է ազգի պահպանման, հայկական պետության ապագայի եւ անվտանգության մասին հոգատարությամբ”,- հավաստիացրեց փորձագետը։
Նրա խոսքով, հունիսին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները պետք է ցույց տան, թե ում հետ եւ ուր կորոշի հայ ժողովուրդը գնալ ապագայում: “Անկասկած, մեզ Ռուսաստանի հետ միավորում է մեր ընդհանուր հարուստ անցյալը։ Բայց կուզենայի, որ մեզ միավորեր նաև գրավիչ ընդհանուր ապագան”, — եզրափակեց Պողոսյանը։
